شش نیازمندی که در طراحی مراکز نوآوری باید مدنظر داشت.

امروزه اکثریت سازمان‌هایی که ادامه فعالیت و حیات آن‌ها وابسته به ابتکار و خلاقیت است دارای مرکز یا آزمایشگاه نوآوری هستند. در این یادداشت قصد داریم 6 اصل اساسی که در طراحی مراکز نوآوری باید مورد توجه قرار گیرد تا این مراکز بهترین خروجی ممکن را داشته باشیم را تشریح نماییم.

سازمان‌ها و شرکت‌ها در هر حوزه و کسب و کاری می‌توانند از مزایای ایجاد مراکز یا آزمایشگاه‌های نوآوری بهره‌مند شوند. مراکز نوآوری، فضاهایی فیزیکی شامل تجهیزات، ابزار آلات و امکاناتی هستند که در اختیار پژوهشگران، فناوران و کارکنان سازمان قرار می‌گیرد تا ایده‌های خلاقانه خود را در جهت گسترش و توسعه کسب و کار سازمان مورد بررسی و آزمایش قرار دهند. از سوی دیگر مراکز نوآوری محلی برای نمایش و عرضه دستاوردهای خلاقانه و نوآورانه سازمان به سرمایه‌گذاران و مشتریان نیز می‌باشند. همچنین مراکز نوآوری می‌توانند محلی برای گردهمایی، هم اندیشی و برگزاری جلسات طوفان فکری، دوره‌ها و کارگاه‌های خلاقانه و نوآورانه باشند.

طراحی فضایی با ساختار و ظاهری نوآورانه که موجب تحریک خلاقیت و هم‌افزایی افراد شود از ضروریات مراکز نوآوری است. همچنین در طراحی مراکز نوآوری می‌توان رویکردهای متفاوتی نظیر تفکر طراحی (Design thinking)، دیزاین اسپرینت (Design Sprint)، تفکر ناب (lean) یا تفکر چابک (agile) اتخاذ نمود. البته می‌توان ترکیبی از رویکردهای متفاوت را نیز در نظر گرفت. به عنوان مثال می‌توان رویکرد تفکر چابک را در محل برگزاری روزانه استند آپ میتینگ‌ها (Stand Up Meeting) در نظر داشت و یا نصب تخته‌های اسکرام (scrum) را پیش‌بینی کرد. بسیاری از سازمان‌ها از تفکر طراحی برای بروز خلاقیت و خلق نوآوری و رویکرد چابک یا اسکرام را برای پیاده‌سازی و توسعه طرح‌های خلاقانه مورد استفاده قرار می‌دهند.

1. نمایشگرها

   نمایشگر‌ها برای به اشتراک‌گذاری رویدادها، مایل استون‌های پیش‌رو و همچنین نمایش شماتیک چیزی که بر روی آن کار می‌کنید به سایر اعضای تیم‌تان بسیار با اهمیت است. نمایشگرهای دیجیتال با قابلیت اتصال سریع تلفن همراه و لپ‌تاپ، ابزار مناسبی برای نمایش محتوا و به اشتراک‌گذاری اطلاعات با بقیه اعضای تیم هستند.

2. تخته وایت‌برد و تخته‌های دیواری

   تخته‌ها این امکان را برای اعضای تیم میسر می‌نمایند تا ایده‌هایی که در ذهن دارند را به سرعت به صورت تصویری برای بقیه تشریح نمایند. همچنین استفاده از تخته‌ها به عنوان تخته اسکرام روشی مفید برای بررسی فرآیند و پیشرفت امور می‌باشد. همچنین فضای دیوارها می‌تواند محل مناسبی برای به کارگیری به عنوان تخته، چسباندن یاداشت‌ها یا رای‌گیری بر روی ایده‌ها و راه‌کارهای پیشنهادی باشد.

3. میزها و صندلی‌های متحرک

   میزها و صندلی‌های متحرک سبب سهولت همکاری گروه‌های کاری با یکدیگر می‌شود. همچنین در صورتی که میزبان برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های خلاقیت باشید این میزها و صندلی‌ها امکان تیم‌بندی و تشکیل گروه‌ها را با سهولت بیشتری میسر می‌نماید. از سوی دیگر می‌توان محیط کاری را بر اساس چیدمان خلاقانه جذاب‌تر و کاربردی‌تر نمود.

4. فضای‌های باز

   فضاهای باز علاوه بر اینکه امکان برگزاری گردهمایی‌های مختلف را فراهم می‌نماید این امکان را فراهم می‌سازد که در صورت نیاز به ساخت، مونتاژ یا نمایش یک وسیله بزرگ فضای کافی در اختیار باشد.

5. تجهیزات نمونه‌سازی سریع

   تجهیزات دیجیتال زیادی به عنوان تجهیزات نمونه‌سازی وجود دارند، ولی ابزار آلات و امکانات ساده و کم هزینه‌‌تری نیز برای اینکه به سرعت بتوان نمونه‌ای شماتیک و فیزیکی از ایده خود را به نمایش بگذارید وجود دارد. وسایلی مانند کاغذهای سفید و رنگی در ابعاد مختلف، قیچی، انواع چسب‌‌ها، فوم برد، ماژیک، مارکر یا هر ابزار و وسیله ساده دیگری که بتوان با سهولت با آن کار کرد این امکان را فراهم می‌نماید. همچنین پایه‌های نگه‌دارنده موبایل و دوربین برای عکاسی یا ساختن سریع ویدیو می‌تواند مفید باشد.

6. اتاق‌های کوچک یا دیوارهای قابل جابجایی

   اتاق‌های کوچک برای برگزاری جلسات خصوصی یا برقراری تماس‌های تلفنی می‌تواند مفید باشد. همچنین ممکن است مراکز نوآوری به عنوان محل کار مدیران نوآوری نیز به کار روند، لذا امکان تقسیم‌بندی اتاق‌های بزرگ به اتاق‌های کوچک یک مزیت به حساب می‌آید.

جمع‌بندی

اجازه ندهید محدودیت‌ها جلوی شما را بگیرند و کارتان را با هر امکان و ابزاری که در اختیار دارید و در ساده‌ترین حالت ممکن آغاز نمایید و مرکز نوآوری را بر مبنای فرآیند و تفکر نوآورانه پایه بگذارید. اشتباه رایجی که عمولاً وجود دارد این است که مرکز نوآوری تنها مکانی است که نوآوری در آن بروز می‌کند. اطمینان حاصل کنید که فرهنگ نوآوری در سازمان ارزشمند باشد و همه، در همه جا و هر زمانی در حال به فکر خلاقیت و نوآوری باشند. در حقیقت یک مرکز نوآوری با تجمیع فضا، امکانات و افراد صرفاً فرآیند نوآوری را شتاب می‌بخشد.

شرکت_پناه با سابقه 10 سال فعالیت در توسعه زیرساخت‌ها و فضاهای نوآورانه در کشور، پروژه‌های شاخصی را در این خصوص طراحی و به سرانجام رسانده است. پروژه‌هایی مانند مجتمع خدمات فناوری دانشگاه صنعتی شریف، مراکز نوآوری دانشکده‌های دانشگاه صنعتی امیرکبیر، برج فناوری طرشت، مرکز نوآوری دانشگاه علم و صنعت، مرکز نوآوری و فناوری دانشگاه صنعتی سهند، مرکز رشد و نوآوری دانشگاه آزاد اسلام واحد علوم و تحقیقات و ...

#برج_فناوری #مجتمع_نوآوری #مرکز_نوآوری